26.11.08

Γιατί μισώ τον Paulo Coelho

(Όπως στο διάολο κι αν προφέρεται το όνομά του)

Έχει ξημερώσει για τα καλά Τετάρτη, κι εγώ για άλλη μια φορά άγρυπνος, παλεύω να τακτοποιήσω αμέτρητες, σκόρπιες σκέψεις μέσα στο κεφάλι μου. Διαβάζω Lovecraft, κάτι που ξεκίνησα να κάνω λίγες εβδομάδες πριν στο σπίτι του Κώστα (ναι λοιπόν, δεν είχα διαβάσει ποτέ Lovecraft μέχρι τώρα, και δε ντρέπομαι να το πω), και για κάποια απροσδιόριστη αιτία θυμάμαι τα συγγράμματα του Coelho και αηδιάζω. Όπως ήταν αναμενόμενο, μου έρχονται στο μυαλό όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που προσπάθησαν να με πείσουν ότι ανακαλύπτοντας τον Coelho είδαν τον κόσμο με άλλο μάτι. Αποφθέγματα από τον Πολεμιστή του Φωτός και "Όταν θες κάτι πραγματικά, όλο το Σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις" και ΔΕ ΜΑΣ ΧΕΖΕΙΣ ΡΕ ΝΤΑΛΑΡΑ; Δες λίγη τηλεόραση κι άσε με, που να πάρει ο διάολος!

Άνοιξη του 2003, σπίτι του Φίλιππου Ζ. Άλλο ένα βράδυ που ο ύπνος έπαιρνε όλο τον κόσμο εκτός από 'μένα, είχα τη φαεινή ιδέα να διαβάσω κάτι τυχαίο από τη βιβλιοθήκη του, μπας και νυστάξω. Ήμουν ανάμεσα στο Κοινωνικό Συμβόλαιο του Ρουσσώ και τον Αλχημιστή του ακατανόμαστου. Επέλεξα το δεύτερο. Κατάφερα να το τελειώσω το ίδιο βράδυ και λίγες στιγμές μετά κοιμήθηκα.

Μου άρεσε αρκετά."Τι ωραία ιστορία" σκέφτηκα αφελέστατα τότε, "και με αισιόδοξο μήνυμα!". Διάβασα και τον Πολεμιστή του Φωτός, και το Ημερολόγιο ενός Μάγου. Όσο μεγάλωνα καταλάβαινα ολοένα και περισσότερο πόσο μαλάκας είναι ο κύριος Πάουλος και η συνομοταξία του.

Λοιπόν, παρότι δεν ήμουν ποτέ βιβλιόφιλος και εραστής της διανόησης, θεωρώ ότι έχω διαβάσει περισσότερα βιβλία από το μέσο φανατικό αναγνώστη του Coelho κι έχω κάνει έναν πρόχειρο διαχωρισμό στο μυαλό μου μεταξύ συγγραφέων.
Για αρχή, θεωρώ δεδομένο ότι όλοι αυτοί που μπαίνουν στη διαδικασία να γράψουν ένα βιβλίο έχουν πρόβλημα. Το αρχέγονο Πρόβλημα, που παίρνει υπόσταση και κάθεται στους ώμους μας με τη μορφή αμέτρητων υποπροβλημάτων και -κατ' εμέ πάντα- έχει την αρχή του στη συνειδητοποίηση ότι είναι πολύ ζόρικο να είναι κανείς άνθρωπος. Δε θα το αναλύσω άλλο, απλά θα ρωτήσω τους διαφωνούντες το εξής: Ποιος ο λόγος να κάτσει να γράψει κάποιος ένα βιβλίο αν δεν έχει πρόβλημα; Το βιοποριστικό ζήτημα; Μα δε θα ήταν πιο εύκολο να γίνει συντάκτης περιοδικού; Να γράφει άρθρα σε τυχαία εφημερίδα; Να φτιάξει ένα εύπεπτο blog με πολλές διαφημίσεις;

Βάσει αυτής της λογικής, η συγγραφή είναι η λύτρωση, η εναπόθεση βάρους, ο εξορκισμός, η ξεκούραση, και άλλες πολλές λέξεις που περιγράφουν την ίδια κατάσταση.

Υπάρχουν λοιπόν οι συγγραφείς που δε χρειάζεται να μπουν στη διαδικασία να περιαυτολογήσουν, που δείχνουν ότι σέβονται την ίδια τη διαδικασία της συγγραφής αλλά και τον πιθανό αναγνώστη, ο οποίος, είτε το ξέρει είτε όχι, βαραίνεται από το ίδιο Πρόβλημα, και ΙΣΩΣ το βιβλίο αυτό που θα πέσει στα χέρια του να τον ανακουφίσει λίγο, όπως ανακούφισε και τον ίδιο το δημιουργό του. Αυτούς τους συγγραφείς τους αγαπάμε, ο καθένας μας έχει τουλάχιστον έναν από δαύτους υπόψιν του, και μπορεί πότε-πότε να γράφουν μαλακίες χάριν εκπόρνευσης της δημιουργικότητάς τους, αλλά δεν θα τους κρίνουμε εμείς.

Αυτούς που μπορούμε να κρίνουμε ελεύθερα όμως, είναι οι καραγκιόζηδες τύπου Coelho. Όλοι εκείνοι που διατυμπανίζουν στα βιβλία τους ότι ΔΕΝ έχουν πρόβλημα, ότι είναι τόσο εύκολο να απαλλαγούμε κι εμείς από το Προβλήμά μας (αρκεί να πειστούμε ότι δεν υπάρχει Πρόβλημα) και να γίνουμε γαμάτοι -ξέροντας βέβαια ότι δε θα γίνουμε ποτέ τόσο καλοί- όσο εκείνοι. Αυτοί οι παπαρολόγοι που έχουν πλάσει, δικαιωματικά μεν, έναν φανταστικό κόσμο, οι οποίοι όμως προσηλυτίζουν τον ανύποπτο αναγνώστη, χρησιμοποιώντας εύκολη γλώσσα, αισιόδοξα μηνύματα και απουσία κάθε ρεαλιστικού στοιχείου στις αηδίες που γράφουν. Χριστιανικά Άρλεκιν για κάθε ηλικία. Γαμήστε μας.

Ο Coelho δηλητηριάζει τον κόσμο ακολουθώντας την παράδοση Καλού και Κακού της θρησκευτικής ηθικής, πείθοντας τον κάθε δύσμοιρο ότι μπορεί ο ίδιος να ορίσει τη ζωή του αν στηριχτεί σε ολωσδιόλου τυχαίους παράγοντες.
Στη ρεαλιστική version του Αλχημιστή, πιθανώς θα γαμούσαν το βοσκό και θα του έκλεβαν τα πρόβατα πριν προλάβει να ονειρευτεί θησαυρούς και το βιβλίο θα είχε αίσιο τέλος με τη συμμετοχή του βοσκού σε Gay Pride παρέλαση. Κι όχι επειδή "όλα πάνε στραβά στον κόσμο" κλπ κλπ, αλλά γιατί απλώς συμβαίνουν αυτά τα πράγματα, και οι "κακές στιγμές" δεν έχουν μικρότερη αξία από τις καλές.

Αλλά οι χαρακτήρες του Coelho δε χέζουν ποτέ, δεν καυλώνουν, κι αν καυλώσουν θα είναι για να τεκνοποιήσουν τον προφήτη Ηλία. Τα γνωστά ηλίθια στερεότυπα που αναιρούν τη δημιουργική ελευθερία και κάνουν μεγαλύτερη ζημιά από τα περιοδικά μόδας και τις εκπομπές της Δρούζα. Και όχι μόνο πουλάει ο άνθρωπος αλλά θεωρείται και ποιοτικός για κάποιο λόγο.

Να πα' να γαμηθεί. Εγώ πάω για ύπνο.

5 σχόλια:

ΔΙΑΙΡΕΤΗΣ είπε...

Και μεις που μένουμε ξύπνιοι διαβάζουμε εσένα. Μαλακία...

Ανώνυμος είπε...

xalarwse ligo... gia poio logo toso misos? akomh kai an exeis dikio me ton tropo pou ekfrazese to xaneis. den nomizw oti exeis katalabei to nohma apo kanena biblio tou Paulo Coelho. pouthena den anaferei h uponoei oti einai teleios. milaei kurios gia anthrwpous me adinamies kai pathoi pou katalabenontas ta lathoi tous prospathoun na ginoun kaluteroi, opws oloi mas pistevw. den kserw gia poio logo ekfrazese etsi alla esu fainetai na exeis perisotera provlhmata apo auton. kai kati teleutaio... exeis to dikaioma na ekfrazeis eleuthera thn gnwmh sou, alla auto den shmainei oti prepei na upotimas tous anthrwpous pou exoun diaforetikh apopsh apo sena. osoi diabazoun ton Paulo den shmainei oti einai aparethta eukolopistei isws apla exoun anakalupsei kati pou esu den mporeis h den thes

Ανώνυμος είπε...

για τον πούτσο καβάλα είσαι φίλε.

Παρασυνείδητος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Παρασυνείδητος είπε...

χα! χα! πες τα! προφανως το κειμενο σου ανακουφισε καπως εμενα αφου..τον πρωτο καιρο που βρεθηκα να σπουδαζω στην ανεμοδαρμενη και παγωμενη Τεργεστη, συγκατοικοντας με ενα παιδι-κινητη βιβλιοθηκη κοελιο, διαβασα 3-4 βιβλια του σε 5-7 μερες, ελλειψη καποιου αλλου ενδιαφεροντος..Διαβαζοντας μουδιασμενος καπως απο κυριευμενη αφελεια..Λιγες μερες μετα κατεβαζα χριστοπαναγιες στον ατυχο συγκατοικο..(με κουταβισιο βλεμμα να μου λεει..ελα καλος ειναι!)